JDMteam: Everything about tyres!

Mια αναλυτική προσέγγιση στην ερμηνεία των χαρακτηριστικών τους
ή τι σημαίνουν τα γράμματα και οι αριθμοί στην πλευρά των ελαστικών οχημάτων

Γενικό σκίτσο:

(αφορά το σημείο 1 στο παραπάνω σκαρίφημα του ελαστικού)

Το P σημαίνει Passenger Vehicle δηλαδή Επιβατικό όχημα.

Ο πρώτος αριθμός 165 είναι το πλάτος ελαστικού σε χιλιοστά.

Ο δεύτερος αριθμός 70 είναι η αναλογία (ο λόγος) του ύψους του προφίλ προς το πλάτος ελαστικού επί τοις εκατό. Στο παράδειγμα ύψος προφίλ = 165 X 70% = 115.5 χιλιοστά

Το R σημαίνει Radial δηλαδή κατασκευή ελαστικού τύπου Radial.

Ο τρίτος αριθμός 13 είναι η διάμετρος της ζάντας σε ίντσες. Στο παράδειγμα, η διάμετρος της ζάντας είναι 13 ίντσες ή 13 ίντσες Χ 25.4 χιλιοστά/ίντσα = 330.2 χιλιοστά

Τα παρακάτω είναι ταυτόσημες ενδείξεις διαστάσεων ελαστικού :

P165/70R13 ή
165/70HR13 ή
165/70-13 ή
165/70R13

Η διάμετρος του ελαστικού είναι 2 φορές το ύψος του προφίλ σύν το μήκος της διαμέτρου της ζάντας. Αναλυτικά υπολογίζεται ως εξής :

ΣΧΕΣΕΙΣ
ύψος προφίλ = πλάτος ελαστικού X λόγο ύψους
διάμετρος ζάντας σε χιλιοστά = διάμετρος ζάντας σε ίντσες * 25.4 χιλιοστά/ίντσα
διάμετρος ελαστικού = 2 X ύψος προφίλ + διάμετρος ζάντας σε χιλιοστά

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ
πλάτος ελαστικού = 165 χιλιοστά
ύψος προφίλ = 165 X 70% = 115.5 χιλιοστά
διάμετρος ζάντας σε χιλιοστά = 13 ίντσες X 25.4 χιλιοστά/ίντσα = 330.2 χιλιοστά

ΑΡΑ :
διάμετρος ελαστικού = 2 X 115.5 + 330.2 = 561.2 χιλιοστά ή 56.12 εκατοστά

Δείκτης ταχύτητας
(αφορά το σημείο 3 στο παρακάτω σκαρίφημα του ελαστικού)
Ο δείκτης ταχύτητας ελαστικών δείχνει την μέγιστη ταχύτητα οχήματος στην οποία τα ελαστικά αναμένεται να λειτουργήσουν σωστά. Η αναγραφή του γίνεται στην πλευρική επιφάνεια των ελαστικών δίπλα στον τύπο του ελαστικού.

Στο παραπάνω σχήμα ο δείκτης ταχύτητας είναι ο "T" και (σύμφωνα με τον πίνακα που ακολουθεί) η μέγιστη ταχύτητα στην οποία τα ελαστικά αναμένεται να λειτουργήσουν σωστά είναι 190 χλμ/ώρα.

δείκτης ταχύτητας / Μέγιστη ταχύτητα (χλμ./ώρα)
A1/5
A2/10
A3/15
A4/20
A5/25
A6/30
A7/35
A8/40
B/50
C/60
D/65
E/70
F/80
G/90
J/100
K/110
L/120
M/130
N/140
PP/150
Q/160
R/170
S/180
Τ/190
H/210
V/240
VR/>210
ZR/>240
W/270
Y/300
ZR + W/270
ZR + Y/300
ZR + Y πχ 95Y/>300

Δείκτης φορτίου
(αφορά το σημείο 2 στο παραπανω σκαρίφημα του ελαστικού)
Ο δείκτης φορτίου ελαστικών δείχνει το μέγιστο φορτίο στο οποίο τα ελαστικά αναμένεται να λειτουργήσουν σωστά. Η αναγραφή του γίνεται στην πλευρική επιφάνεια των ελαστικών δίπλα στον τύπο του ελαστικού.

Στο παραπάνω σχήμα ο δείκτης φορτίου είναι ο "79" και το μέγιστο φορτίο στο οποίο τα ελαστικά αναμένεται να λειτουργήσουν σωστά είναι 437 κιλά ανά ελαστικό. Αυτό σημαίνει ότι εάν ένα όχημα έχει 4 ελαστικά και η κατανομή βάρους είναι ισοδύναμη σε κάθε ελαστικό, τότε το μέγιστο μικτό βάρος του οχήματος δεν πρέπει να είναι περισσότερο από 4 * 437 = 1,748 κιλά.

Μετατροπη πιεσεων
Η σχέση μεταξύ των μονάδων μέτρησης πίεσης psi και bar είναι ως εξής :
1 bar = 14.375 x psi
1 psi = 0.069565 x bar

Κωδικοποιηση κατα DOT εργοστασιου κατασκευης και σειρας κατασκευης ελαστικου
(αφορά το σημείο 4 στο παραπανω σκαρίφημα του ελαστικού)
Στο παραπάνω σχήμα ελαστικού το αναγραφόμενο εργοστάσιο έχει κωδικό AB (DOT AB7CDEF).
Τα δυο πρωτα γραμματα Αβ δηλαδη μας δειχνουνε απο ποιο εργοστασιο εχει βγει το ελαστικο μας.

UTQG : TREADWEAR - TRACTION - TEMPERATURE
ή το σύστημα βαθμονόμησης της ποιότητας των ελαστικών
(αφορά το σημείο 9 στο παραπανω σκαρίφημα του ελαστικού)

Οι δείκτες Treadwear - Traction - Temperature του UTQG (Uniform Tire Quality Grade) είναι ένα σύστημα βαθμονόμησης της ποιότητας των ελαστικών που έχει αναπτυχθεί από το Υπουργείο Μεταφορών (DOT) των ΗΠΑ. Εχει σχεδιαστεί για να ενημερώνει του καταναλωτές για την σχετική απόδοση των ελαστικών επιβατικών οχημάτων. Το σύστημα αυτό είναι σχετικά νέο και είναι υποχρεωτική διαδικασία για όλα τα ελαστικά που είναι κατάλληλα για χρήση σε κανονικές καιρικές συνθήκες που πωλούνται στις ΗΠΑ. Η βαθμονόμηση δεν είναι αναγκαία για ελαστικά με βαθύ πέλμα, για ελαστικά χιονιού για χρήση τον χειμώνα και για ελαστικά για χρήση ρεζέρβας ή περιορισμένου αριθμού παραγωγής.

Το σύστημα βαθμονόμησης περιλαμβάνει τρεις δείκτες :
1. Treadwear rate index (δείκτης φθοράς πέλματος)
2. Traction performance index (δείκτης έλξεως)
3. Temperature resistance index (δείκτης θερμοκρασίας)

Οι δείκτες αυτοί αναγράφονται ανάγλυφα στην πλευρική επιφάνεια των ελαστικών.

Για να εξαχθεί η τιμή ενός δείκτη, γίνονται έλεγχοι από τον κάθε κατασκευαστή ελαστικού σύμφωνα με διαδικασία που έχει τεθεί από το Υπουργείο Μεταφορών. Ο δείκτης αφορά την σχετική (relative) συμπεριφορά του ελεγχόμενου ελαστικού σε σχέση με την συμπεριφορά ενός άλλου ελαστικού που έχει χαρακτηριστεί σαν "πρότυπο ελαστικό".

Υπογραμμίζουμε ότι το σύστημα αυτό βοηθά πάρα πολύ όταν αγοράζει κάποιος καινούργια ελαστικά. Η απόδοση όμως του κάθε ελαστικού και ο χρόνος ζωής του κατά την χρήση εξαρτάται βέβαια από το προσωπικό στυλ οδήγησης του χρήστη, από την ποιότητα κατασκευής του οδοστρώματος, από τον τύπο του οχήματος, από τις κλιματολογικές συνθήκες και από τις συνήθειες που έχουμε στην διαδικασία συντήρησης των ελαστικών (πίεση, ζυγοστάθμιση, ευθυγράμμιση, εναλλαγή θέσης κλπ)

1. TREADWARE INDEX (δείκτης φθοράς πέλματος)

Ο δείκτης φθοράς πέλματος είναι μια μέτρηση της αντοχής του πέλματος ή μια ένδειξη του ρυθμού φθοράς του πέλματος του ελαστικού κατά την χρήση του ελαστικού.

Κάθε ελαστικό ελέγχεται σε ελεγχόμενες συνθήκες σε κρατικό χώρο ελέγχου των ΗΠΑ

Ο δείκτης φθοράς πέλματος κυμαίνεται από 60 έως 620 σε βήματα των 20. Οσο ποιό μεγάλος είναι ο δείκτης τόσο περισσότερη είναι η διάρκεια ζωής του πέλματος δηλ. η χρήση του θα διαρκέσει για περισσότερο χρόνο αφού θα καθυστερήσει η φθορά του.

Η διαδικασία ορισμού του δείκτη καθορίζει οτι ο δείκτης αναφοράς 100% αφορά ελαστικό αναφοράς που θα διανύσει 30,000 μίλια ή 50,000 χιλιόμετρα προτού αχρηστευτεί. Ετσι, ένας δείκτης ελαστικού που είναι 100 σημαίνει ότι το ελαστικό που φέρει τον δείκτη αυτό των 100 θα φθαρεί με τον ίδιο ρυθμό όπως το ελαστικό αναφοράς ή αλλιώς ένα ελαστικό που φέρει δείκτη 100 έχει ωφέλιμη ζωή πέλματος για χρήση σε 50,000 χιλιόμετρα οδήγησης σε αυτοκινητόδρομο.

Ετσι, ένα ελαστικό με δείκτη φθοράς 200 έχει διπλάσιο ωφέλιμη ζωή πέλματος από ένα άλλο ελαστικό που έχει δείκτη 100 και αναμένεται να έχει ωφέλιμη ζωή πέλματος για χρήση σε 100,000 χιλιόμετρα οδήγησης σε αυτοκινητόδρομο. Ετσι, όταν αγοράζουμε καινούργια ελαστικά ο καλύτερος τρόπος για να χρησιμοποιήσουμε τον δείκτη φθοράς πέλματος είναι για να συγκρίνουμε τα ελαστικά το ένα με το άλλο.

Επίσης πρέπει να έχουμε υπ'όψη ότι όσο ποιό χαμηλός είναι ο δείκτης τόσο ποιό μαλακό είναι το μίγμα κατασκευής του ελαστικού και όσο ποιό υψηλός είναι ο δείκτης τόσο ποιό σκληρό είναι το μίγμα κατασκευής του ελαστικού.

Σήμερα :
ο ποιό υψηλός δείκτης φθοράς ελαστικού έχει αναφερθεί ότι είναι ο 700
98 % των ελαστικών έχουν δείκτη 600 ή χαμηλότερο
92 % έχουν δείκτη 500 ή χαμηλότερο
72 % έχουν δείκτη 400 ή χαμηλότερο
40 % έχουν δείκτη 300 ή χαμηλότερο
15 % έχουν δείκτη 200 ή χαμηλότερο

2. TRACTION INDEX (δείκτης έλξεως)

Ο δείκτης έλξης δείχνει την επίδοση πέδησης ενός ελαστικού δηλ. την ικανότητα ενός ελαστικού να σταματά σε βρεγμένο οδόστρωμα ασφάλτου ή μπετόν υπό ελεγχόμενες συνθήκες.

Ο δείκτης έλξης ελέγχεται σε ελεγχόμενες συνθήκες σε κίνηση απευθείας εμπρός σε βρεγμένο οδόστρωμα ασφάλτου ή μπετόν το οποίο φέρει συγκεκριμένο ποσοστό διαβροχής που αναπαριστά βρεγμένες επιφάνειες κατά την διάρκεια ισχυρής νεροποντής (rainstorm).

Ενας υψηλός (μεγάλος) δείκτης έλξης ελαστικού υποδηλώνει οτι ένα όχημα θα σταματήσει σε βρεγμένο οδόστρωμα σε μικρότερη απόσταση από ότι ένα άλλο όχημα που φέρει ελαστικά με χαμηλότερο (μικρότερο) δείκτη έλξης.

Οι δείκτες αυτοί δεν έχουν και δεν πρέπει να έχουν εφαρμογή σαν ένδειξη δυνατότητας επιτάχυνσης, κρατήματος σε στροφή με ταχύτητα, υδρολίσθησης ή μέγιστης ελκτικότητας

Οι δείκτες έλξης είναι οι AA, A, B και C, με καλύτερο τον δείκτη AA ως εξής :

δείκτης "Traction AA" : το ελαστικό συμπεριφέρθηκε άψογα και στις δύο επιφάνειες.

δείκτης "Traction A" : το ελαστικό συμπεριφέρθηκε ικανοποιητικά και στις δύο επιφάνειες.

δείκτης "Traction B" : το ελαστικό συμπεριφέρθηκε ικανοποιητικά σε μια επιφάνεια

δείκτης "Traction C" : το ελαστικό συμπεριφέρθηκε με χαμηλή απόδοση και στις δύο επιφάνειες.

Σήμερα :
3 % των ελαστικών έχουν δείκτη "AA"
75 % των ελαστικών έχουν δείκτη "A"
22 % των ελαστικών έχουν δείκτη "B"
1 % των ελαστικών έχουν δείκτη "C"

3. TEMPERATURE INDEX (δείκτης θερμοκρασίας)

Ο δείκτης θερμοκρασίας βαθμονομεί την ικανότητα αντίστασης του ελαστικού στην ανάπτυξη θερμότητας η οποία θερμότητα επηρεάζει την διάρκεια ζωής του ελαστικού. Ο δείκτης αυτός δείχνει την ικανότητα αντίστασης του ελαστικού στην θερμότητα και την δυνατότητά του να απάγει θερμότητα όταν κινείται με μεγάλες ταχύτητες σε εξωτερικό περιβάλλον υψηλής θερμοκρασίας κατά την διάρκεια ελέγχου του σε πιστοποιημένο εργαστήριο έως ότου χαλάσει το ελαστικό.

Η αναπτυσόμενη υψηλή θερμοκρασία δημιουργεί διάσπαση του υλικού κατασκευής του ελαστικού και μειώνει την διάρκεια ζωής του με παράλληλη την άμεση πιθανότητα επικίνδυνης και ξαφνικής αστοχίας (κλατάρισμα). Η ικανότητα ενός ελαστικού να αντιστέκεται στην ανάπτυξη θερμοκρασίας είναι πάρα πολύ σημαντικός παράγοντας ασφάλειας.

Τα ελαστικά που κινούνται σε μακρινές αποστάσεις σε ζεστό καιρό μπορεί να αστοχήσουν έως του σημείου διαχωρισμού του πέλματος από την βάση του με συνέπεια το κλατάρισμα του ελαστικού.

Οι παράγοντες της υπερβολικής ταχύτητας, της πίεσης ελαστικού που είναι χαμηλότερη από την κανονική δηλ. το ελαστικό δεν είναι σωστά φουσκωμένο ή της υπερβολικής φόρτωσης είτε μαζί είτε ξεχωριστά μπορεί να δημιουργήσουν αύξηση της θερμοκρασίας και την πιθανότητα ξαφνικής αστοχίας του ελαστικού. Επίσης, η χρήση του ελαστικού σε υψηλές εξωτερικές θερμοκρασίες μπορεί να μειώσει την διάρκεια ζωής του ελαστικού.

Οι δείκτες θερμοκρασίας είναι τρεις A, B και C, με καλύτερο τον δείκτη A. Ο δείκτης αυτός βέβαια ισχύει για ελαστικό το οποίο είναι σωστά φουσκωμένο δηλ. έχει την ενδεδειγμένη πίεση και δεν είναι υπερφορτωμένο.

Στην εργαστηριακή βαθμονόμηση ο δείκτης θερμοκρασίας εξάγεται μετά απο μέτρηση της αντίστασης του ελαστικού στην ανάπτυξη θερμοκρασίας σε δύο ταχύτητες ελέγχου : η μια στα 160 χλμ/ώρα και η δεύτερη στα 187 χλμ/ώρα

Η τελική βαθμονόμηση έχει ως εξής :

δείκτης "Temperature A" : Ο μέγιστος (και καλύτερος) δείκτης θερμοκρασίας που δείχνει ότι κατά τον έλεγχο το ελαστικό άντεξε κίνηση σε ταχύτητα 187 χλμ/ώρα (δηλ. 115 μίλια/ώρα) για μισή ώρα.

δείκτης "Temperature B" : Το ελαστικό πέρασε τα 160 χλμ/ώρα (δηλ. τα 100 μίλια/ώρα) για μισή ώρα αλλά όχι τα 187 χλμ/ώρα (δηλ. τα 115 μίλια/ώρα)

δείκτης "Temperature C" : Ο ελάχιστος (και συνεπώς χειρότερος) δείκτης θερμοκρασίας που δείχνει ότι το ελαστικό δεν άντεξε κίνηση σε ταχύτητα 160 χλμ/ώρα (δηλ. 100 μίλια/ώρα) για μισή ώρα.

Για να κυκλοφορήσει ένα ελαστικό στην αγορά θα πρέπει τουλάχιστον να έχει δείκτη θερμοκρασίας "C"

Σήμερα :
27 % των ελαστικών έχουν δείκτη θερμοκρασίας "A"
59 % των ελαστικών έχουν δείκτη θερμοκρασίας "B"
14 % των ελαστικών έχουν δείκτη θερμοκρασίας "C"

Ευρωπαικη πιστοποιηση ελαστικων βασει ECE
(αφορά το σημείο 6 στο παραπανω σκαρίφημα του ελαστικού)

Για τα ελαστικά που κυκλοφορούν στις χώρες της Ευρωπαικής Ενωσης η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη - United Nations Economic Commission of Europe (UNECE) έχει θεσπίσει το σύστημα προδιαγραφών και πιστοποίησης ECE Regulation 30 (και παλαιότερα το Directive 92/23/EEC)

Η συμμόρφωση του κάθε κατασκευαστή ελαστικών στο πρότυπο αυτό εμφανίζεται στην πλευρά του ελαστικού με ένα σήμα "Ε" ή "e" μέσα σε ένα κύκλο με ακτίνα 12 χιλιοστών (ή μέσα σε ένα παραλληλόγραμο) μαζί με έναν μονοψήφιο ή διψήφιο αριθμό που δείχνει την χώρα η οποία έλεγξε και πιστοποίησε το ελαστικό είτε κατα "E" ECE Regulation 30 (ή κατα "e" σύμφωνα με το παλαιότερο Directive 92/23/EEC). Στην παραπάνω εικόνα του ελαστικού η πιστοποίηση δόθηκε απο την χώρα Ε6 δηλ. απο το Βέλγιο (ακολουθεί πίνακας κωδικοποίησης χωρών για πιστοποίηση ECE).

Εξω απο τον κύκλο υπάρχει άλλος ένας αριθμός συνήθως εξαψήφιος ή επταψήφιος. Τα πρώτα δύο ψηφία δείχνουν το άρθρο πιστοποίησης (Regulation Amendment Series) του πρότυπου ECE Reg. 30 βάσει της οποίας ελέγχθηκε το ελαστικό και τυποποιήθηκε. Στο παραπάνω σκαρίφημα ελαστικού το άρθρο αυτό είναι το "02". Τα υπόλοιπα 4 ή 5 ψηφία είναι εσωτερική κωδικοποίηση του κατασκευαστή.

Πίνακας χωρών για πιστοποίηση ελαστικών κατα ECE
1.Germany
2.France
3.Italy
4.Netherlands
5.Sweden
6.Belgium
7.Hungary
8.Czech Republic
9.Spain
10.Yugoslavia
11.United Kingdom
12.Austria
13.Luxembourg
14.Switzerland
15.none yet
16.Norway
17.Finland
18.Denmark
19.Romania
20.Poland
21.Portugal
22.Russian Federation
23.Greece
24.Ireland
25.Croatia
26.Slovenia
27.Slovakia
28.Belarus
29.Estonia
30.none yet
31.Bosnia & Herzegovina
32.Latviaη
33.none yet
34.Bulgaria
35.none yet
36.none yet
37.Turkey
38.none yet
39.none yet
40.F.Y.R.O.M
41.none yet
42.European Community
43.Japan
44.none yet
45.Australia
46.Ukraine
47.South Africa

Η ημερομηνία κατασκευής του ελαστικού
(αφορά το σημείο 5 στο παραπανω σκαρίφημα του ελαστικού)

Στο τέλος της ενδειξης DOT (βλ.σημείο 4 στο σκαρίφημα) υπάρχουν 4 αριθμοί π.χ. "3403". Οι δύο πρώτοι αριθμοί "34" δείχνουν την εβδομάδα κατασκευής του ελαστικού δηλ. η 34η εβδομάδα (34 εβδομάδες διά 4 εβδομάδες ανα μήνα = 8.5 μήνες δηλ. αρχές Σεπτεμβρίου) και οι δύο τελευταίοι "03" το έτος κατασκευής δηλ. το 2003

Πριν το έτος 2000 η ένδειξη γινόταν με 3 αριθμούς και στην συνέχεια με ένα πλαγιασμένο τριγωνάκι που σήμαινε οτι το έτος κατασκευής είναι πριν το 2000. Πχ η ημερομηνία κατασκευής "349" σημαίνει 34η εβδομάδα (34 εβδομάδες διά 4 εβδομάδες ανα μήνα = 8.5 μήνες δηλ. αρχές Σεπτεμβρίου) του έτους "9" δηλ. του 1999

TWI - Tread Wear Indicator
ή δείκτης φθοράς ελαστικού οχημάτων
(αφορά το σημείο 16 στο παραπανω σκαρίφημα του ελαστικού)

Κάθε ελαστικό φέρει ένδειξη στην πλευρά του που δείχνει το σημείο του πέλματος στο οποίο υπάρχει ειδικά κατασκευασμένο τμήμα ελαστικού (ενσωματωμένος δείκτης) μέσα στο πέλμα όπου κάποιος μπορεί να δει ότι η φθορά του πέλματος έχει φτάσει στο σημείο που θα πρέπει το ελαστικό να αλλαχθεί αμέσως. Οι ενσωματωμένοι αυτοί δείκτες μέσα στο πέλμα δείχνουν πότε το πάχος πέλματος έχει φτάσει στα 2/32 της ίντσας ή περίπου στα 1.6 χιλιοστά. Για λόγους ασφαλείας καλό είναι τα ελαστικά να αλλάζουν όταν το βάθος πέλματος έχει φτάσει στα 3 χιλιοστά. Σημειώνουμε ότι ένα καινούργιο ελαστικό επιβατικού οχήματος έχει βάθος πέλματος περί τα 8 χιλιοστά.

Αντί του δείκτη TWI μπορεί να υπάρχει τριγωνάκι ένδειξης ή και τα δύο. Στην περίμετρο του ελαστικού συνήθως υπάρχουν 6 δείκτες φθοράς TWI